Synagoga w Dąbrowie Górniczej - nieistniejąca synagoga, która znajdowała się w Dąbrowie Górniczej na rogu ulic Okrzei i Sienkiewicza.
Synagoga została zbudowana w latach 1912-1916 z fundacji lokalnych zamożnych Żydów, którymi byli: Berek Fuks, Alter Futerko, Mordka Lejba Miodownik, Kopl Krzanowski, Mordka Hilel Ferens, Icek Majer Luksburg, Herszek Rajchman oraz Mojżesz Mitelman.
Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę. Po zakończeniu wojny synagogę chciała przejąć protestancka społeczność chrześcijańska, z przeznaczeniem na zbór. Ze względu na protesty społeczności żydowskiej budynek nie został im przekazany. Wkrótce władze miejskie zezwoliły na przebudowanie synagogi na warsztat samochodowy. W latach 70. XX wieku budynek został rozebrany.

Podpis pod pierwszym zdjęciem wskazuje na ulicę Szopena/Miejską ...

mawwm - dziękuję z góry za info.
Jeśli chodzi o 'cień', o którym pisał Leszek: wczoraj zwróciłem uwagę na zwieńczenie dachu na poniższej fotografii:



Skojarzyłem, że długo debatowaliśmy nad lokalizacją innych kamienic:

http://dawnadabrowa.pl/fotografia/kamienic...zelaza_534.html


Porównajcie kształt dachu Synagogi i cień na drugim zdjęciu, spadek ulicy. Opierając się na tych dwóch fotografiach można wstępnie założyć, że kamienice stały naprzeciwko Synagogi. Gdyby ktoś je jeszcze pamiętał...

ale masz zaznaczone skrzyżowania ulic, których już nie ma - po wybudowaniu Mydlic Pół i ZSS, a synagoga była miedzy SP3, Szpitalem i ZSS.

okolice dawnej synagogi - stoimy przy skrzyżowaniu ulic Okrzei i Szopena. Za nami znajduje się budynek szkoły podstawowej nr 3 imienia Mikołaja Kopernika przy ulicy Mireckiego

Czyli dawne skrzyżowanie Chopina i Okrzei?

od Chopina odchodziła jeszcze ul. Polna później Barlickiego (tu było niewielkie getto pod koniec okupacji), "Bóźnica" stała przy skrzyżowaniu Chopina i Okrzei krótszym bokiem do Chopina. Idąc Chopina od ul. Sobieskiego do Legionów (27-go stycznia) po prawej stronie.

Więc tak. Ojciec na pytanie gdzie była synagoga: Nie pamiętasz? Skrzyżowanie Okrzei/Chopina. Czyli tak jak poprzednicy piszą. Imho blisko lokalizacji nr 2, tyle, że Okrzei skręcała na południe i w tym miejscu już była równoległa do Mireckiego/Polnej więc stawiałbym na teren obecnego skweru/parkingu po drugiej stronie ulicy przy nr.2I jeszcze jedno, mówił, że w ostatnim okresie to nie było tam warsztatu tylko rozlewnia win/napoi czy coś w tym stylu.

Z tego co sam pamiętam, tych zdjęć i opisów ojca i mawwm oraz starych map, gdzie widać jak przebiegała Chopina takie coś mi wychodzi.
Zielony - stary przebieg Chopina
Niebieski - stary przebieg Okrzei
Jasno zielony - wiadomo

mawwm - ten żółty punkt jest naniesiony przez Ciebie? Skąd na mapie z 1990 stary układ ulic? Myślałem, że został on zniwelowany 'dziesiąt lat wcześniej?

Wiemy, że w budynku Synagogi był warsztat samochodowy. Wg 'Opowieści Nieobecnych' wcześniej była tam wytwórnia win, co potwierdza też Zibar. Pamiętacie jeszcze inne informacje związane z Synagogą?

Czy ktoś wie może, w którym roku budynek został wyburzony?? Są w tym temacie spore rozbieżności. Większość źródeł internetowych podaje termin 'lata 70'te'. Wg zapisu z archiwum Dąbrowskiego Muzeum Ruch Robotniczego był to dzień 6.10.1981.

Zauważcie, że nigdzie nie pojawiają się stare nazwy ulic.

Na ulicy Okrzei nie było wielu Żydów sklepy. Po prawej stronie [na ulicę] w kierunku synagogi zostały niektóre sklepy rzemieślników. Nie było szewc Szmul Szremp (Grinberg), ale niewiele wiedział, że jego prawdziwe nazwisko. Ten pseudonim wynikły z jego wargi podziału, które wynikały z pierwszej wojny światowej. Jego rodzice mieli 24 dzieci, wszystkie wysokie i bardzo silne, który rozprasza się w świecie.

Zbliżając się do synagogi, gdzie stał, na Szopen [Chopin] Street, domów wzrosła mniejsze, węższe, i starszych, a niektóre z nich częściowo zniszczone. Na rogu, niedaleko synagogi, Majer chromych, by nauczać dzieci w pierwszym śpiew-alef bet. Niektóre domy zachowały swój wygląd aż do teraz, i przypomniał mi domy z opowieści o dawno temu. Musieli krzywe dachy, rozbite kominy, [i czasami] dziura w środku domu prowadzących w dół do piwnicy. Całe rodziny żyły w tych miejscach.

Teraz stoję przed dom mego ojca, i łzy zamordowanych krwi mycia okien. Drzwi przede mną są zablokowane i zimno, wieje wiatr odległych od nich. Serce już nie chce wierzyć, że tu kiedyś mieszkali Żydzi. I przeciągnij nogi wzdłuż Okrzei Street, gdzie kiedyś stał tak wielu żydowskich domach i przedsiębiorstwach. Obecnie istnieje kilka sklepów, jeszcze tyle wciąż przypomina to, co tam było kiedyś.

I dostać się do ostatniej straszne zaskoczenie. W domu Dawid Josef Grinbaum życie jego wieku, chorych i łamiącym się przygnębiony siostra. Żałosne resztki blisko 6000 Dąbrowa Żydów, trudno jej zrozumieć. Co ona tu mamy? Co sprawia, że ​​jej tutaj?

I dotrzeć do synagogi i zdjęcia okolicy. Aby mój smutek, wewnątrz nie ma nic do pokazania to kiedyś synagoga. To jedyna synagoga w całym regionie Zagłębia, która pozostaje nadal na jej fundamentach.

I nadal spaceruje po mieście przez długi czas, szukając przynajmniej cień z przeszłości, i to tutaj znaleźć Żyd, urodzony w Dąbrowie, który nadal tam mieszka. Jest Josef Stawski, z ulicy Okrzei, który mieszka w domu swego ojca. Pracuje jako huty w byłym zakładzie wytapiania. Od niego dowiedziałem się, że również jego starszy brat, Lejb Zalman, jest również w Dąbrowie, żyjących na ulicy Cmentarnej. Pracuje również w Hucie Bankowa [zakład wytopu].

Cieszy fakt, że tak wiele osób (Darek Nowak również przesłał maila potwierdzającego żółtą wersję) potwierdza tą lokalizacją. Teraz trzeba to jeszcze tylko potwierdzić

W żółtej lokalizacji pustki... Nie ma Synagogi...
Czy możliwe, że potem dopiero przesunięto drogę bliżej Synagogi? i ten budynek obok znaku '?' to Synagoga? Na fotografii od Rafała Piętki Synagoga i naprzeciwległe kamienice są bardzo blisko siebie...

Przyszło mi jeszcze do głowy, że można by się udać do Wydziału Geodezji UM i tam ustalić kartę mapy i numery działek w tym rejonie. No a potem szukać w księgach wieczystych. Ale to już chyba zadanie dla tych najbardziej cierpliwych i zdeterminowanych

Byłem w ostatni piątek na Szopena/Okrzei/Łukasińskiego. Zwróciłem uwagę, że najbliższe stare zabudowania to końcówka ulicy Mireckiego:

Rzucił się mi w oczy narożny dom i skojarzyłem, że na fotografii z cieniem Synagogi też był podobny budynek:

Wygląda jednak na ślepy trop ponieważ lokalizacja synagogi wyglądałaby mniej więcej tak: